Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

ÇOCUKLARIN “YAPAY ZEKA” KAVRAMINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARININ İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 64, 274 - 296, 28.10.2022

Selvinaz Saçan Kevser Tozduman Yaralı Sevinç Zeynep Kavruk

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1074024

Öz

Özet: Bu çalışmada çocukların, başta eğitim alanı olmak üzere her geçen gün hayatlarına daha fazla giren yapay zekânın 6-10 yaş grubu çocuklar tarafından nasıl algılandığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma modeli kapsamında olgubilim (fenomonoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 6-10 yaş grubu 146 çocuk ve ebeveyni oluşturmuştur. Araştırmada veri toplamak amacıyla biri ebeveynlere biri çocuklara yönelik olmak üzere iki form kullanılmıştır. Çocukların, “Yapay zeka ………… gibidir. Çünkü …………..” ifadesini tamamlamaları istenmiştir. Verilerin analizinde MAXQDA programından yararlanılmış, elde edilen verilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda çalışma grubundaki çocukların yapay zeka kavramını ifade etmek için 12 metafor ürettikleri belirlenmiştir. 12 metafor kendi içerisinde canlı ve cansız olmak üzere 2 ana temada gruplandırılmıştır. Yapay zekanın benzetildiği olgunun sebebi incelendiğinde verilen yanıtlar insanlığa yönelik, zekâya yönelik ve robotik olmak üzere 3 ana temada gruplandırılmıştır. Çalışma sonucunda, üretilen metaforlar 6-10 yaş grubu çocukların yapay zekâ kavramına ilişkin sahip oldukları algıları anlama, açığa çıkarma ve açıklama imkânı sunmuştur..

Anahtar Kelimeler

Yapay zeka metafor orta çocukluk çocuk

Destekleyen Kurum

--

Proje Numarası

--

Teşekkür

--

Kaynakça

  • Akturan, U., & Esen, A. (2008). Fenomenoloji (ss. 83-98), Nitel Araştırma Yöntemleri içinde (Ed. Baş, T. ve Akturan, U.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Alanoğlu, m., & Karabatak, S. (2020). Eğitimde yapay zekâ. Eğitim Araştırmaları içinde (Ed. F. Güçlü Yılmaz ve M. Naillioğlu Kaymak), s.175-185.
  • Aydın, N. (2019). STEM ve STEM temelli robotik etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme, zihinsel risk alma ve öğrenmede motive edici stratejilerine etkisi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
  • Balasuriya, B.K., Lokuhettiarachchi, N.P., Ranasinghe, A.R.M.D.N., Shiwantha, K.D.C. & Jayawardena, C. (2017). Learning Platform for Visually Impaired Children through Artificial Intelligence and Computer Vision. 2017 11th International Conference on Software, Knowledge, Information Management and Applications (SKIMA). https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/8294106.
  • Carbonell, J., Sánchez-Esguevillas, A., & Carro, B. (2016). The role of metaphors in the development of technologies. The case of the artificial intelligence. Futures, 84, 145-153.
  • Caygın, F. & Yavuz, C. (2020). Yapay zekâ ve çocuk haklarına kısa bir bakış. İstanbul Barosu Dergisi, 94(3), 218-229.
  • Creswell, J. W. (2014). Nitel, Nicel Ve Karma Yöntem Yaklaşımları Araştırma Deseni (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
  • Corbin, J., & Strauss, A. (2007). Basics Of Qualitative Research: Techniques And Procedures For Developing Grounded Theory. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Dijital Dönüşüm. (2019). Mayıs 20, Erişim adresi: from http://www.isodijital.com/dijital-donusum.html yazım kurallarına uygun olsun
  • Drigas, A. S. & Ioannidou, R. E. (2012). Artificial intelligence in special education: A decade review. International Journal of Engineering Education, 28(6), 1366.
  • Druga, S, Williams, R., Breazeal, C. & Resnick, M. (2017). "Hey Google is it OK if I eat you?": Initial Explorations in Child-Agent Interaction. IDC '17: Proceedings of the 2017 Conference on Interaction Design and Children. Pages 595–600. https://doi.org/10.1145/3078072.3084330.
  • Druga, S., Vu, S.T., Likhith, E. & Qiu, T. (2019). Inclusive AI literacy for kids around the world: In Proceedings of ACM Fablearn conference (Fablearn’19). ACM, New York, NY, USA, Article 4, 8 pages. https://doi.org/10.475/123_4.
  • Flórez, F. B., Casallas, R., Hernández, M., Reyes, A., Restrepo, S., & Danies, G. (2017).Changing a generation's way of thinking: Teaching computational thinkingthrough programming. Review of Educational Research, 87(4), 834–860. Haenlein, M., & Kaplan, A. (2019). A brief history of artificial intelligence: On the past, present, and future of artificial intelligence. California Management Review, 61(4), 5-14.
  • İşler, B., & Kılıç, M. (2021). Eğitimde yapay zekâ kullanımı ve gelişimi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(1), 1-11.
  • Kış, A. (2019). Eğitimde Yapay Zekâ. 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı – (2-4 Mayıs 2019) 197-202.
  • Kuprenko, V. (2020). Artificial intelligence in education: Benefits, challenges, and use cases. Erişim adresi: https://medium.com/towards-artificial-intelligence/artificial-intelligence-in education benefits-challenges-and-use-cases-db52d8921f7a.
  • Lee, S., Kim, S. & Lee, S. (2019). "What does your Agent look like?": A Drawing Study to Understand Users' Perceived Persona of Conversational Agent. CHI EA '19: Extended Abstracts of the 2019 CHI Conference on Human Factors in Computing SystemsMay 2019 Paper No.: LBW0143Pages 1–6. https://doi.org/10.1145/3290607.3312796. ACM Digital Library. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3290607.3312796 Luckin, R., Holmes, W., Griffiths, M. & Forcier, L. B. (2016). Intelligence Unleashed: An Argument For Ali In Education. London: Pearson Education.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Sadegül Akbaba Altun & Ali Ersoy, Çev. Ed.). Ankara: Pegem
  • Özsarı, E. (2019). Bilişsel gelişim. (Ed. Ayşe Dilek Öğretir Özçelik). Çocuk Gelişimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Park, H.W., Rosenberg-Kima, R., Rosenberg, M., Gordon, G. & Breazeal, C. (2017). Growing Growth Mindset with a Social Robot Peer. Proc ACM SIGCHI, 137 -145. doi:10.1145/2909824.3020213. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6347975/pdf/nihms-1006894.pdf.
  • Popenici, S. A. D. & Kerr, S. (2017). Exploring the impact of artificial intelligence on teaching and learning in higher education. Research and Practice in Technology Enhanced Learning, 12(22), 1-13.
  • Shapiro, J. (2020). Yeni Çocukluk: Dijital Bir Dünyada Başarılı Çocuklar Yetiştirmek. (Nural İdrisoğlu, Çev.). İstanbul, Sola Unitas.
  • Sharkey, N. & Sharkey, A. (2010). The crying shame of robot nannies: An ethical appraisal. Interaction Studies, 11, 161–190.
  • Tatlısu, M. (2020). Eğitsel robotik uygulamalarda probleme dayalı öğrenmenin ilkokul öğrencilerinin problem çözme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Tavşancıl, E., & Aslan, A. E. (2001). Sözel, Yazılı Ve Diğer Materyaller Için Içerik Analizi Ve Uygulama Örnekleri. Epsilon.
  • TeachThought Staff (2018). 10 roles for artificial intelligence in education. Erişim adresi: https://www.teachthought.com/the-future-of-learning/10-roles-for-artificial intelligence-in-education. Erişim Tarihi: 15.04.2021.
  • Touretzky, D., Gardner-McCune, C., Martin, F., & Seehorn, D. (2019). Envisioning AI for K-12: What Should Every Child Know about AI?. Proceedings of the AAAI Conference on Artificial Intelligence, 33(01), 9795-9799. https://doi.org/10.1609/aaai.v33i01.33019795.
  • Touretzky, D., Martin, F., Seehorn, D., Breazeal, C. & Posner, T. (2019). Special Session: AI for K-12 Guidelines Initiative. SIGCSE '19: Proceedings of the 50th ACM Technical Symposium on Computer Science Education, Pages 492–493. https://doi.org/10.1145/3287324.3287525. ACM Digital Library. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3287324.3287525
  • Tozduman Yaralı, K. (2021). Dikkat, bellek ve öğrenmede medyanın etkisi. Çocuk Ve Medya içinde, (Ed. Şükran Kılıç), s. 66-93.
  • UNICEF (2021). Children and AI Where are the opportunities and risks? https://www.unicef.org/innovation/sites/unicef.org.innovation/files/2018-11/Children%20and%20AI_Short%20Verson%20%283%29.pdf
  • Vartiainen, H., Tedre, M. & Valtonen, T. (2020). Learning machine learning with very young children: Who is teaching whom? International Journal of Child-Computer Interaction, 25, 100182. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2212868920300155
  • Williams, R., Park, H. W., & Breazeal, C. (2019). A Is For Artificial Intelligence: The Impact Of Artificial Intelligence Activities On Young Children's Perceptions Of Robots. In Proceedings of the 2019 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems (pp. 1-11).
  • Williams, R., Won Park, H., Oh, L. & Breazea, C. (2019). PopBots: Designing an Artificial Intelligence Curriculum for Early Childhood Education. The Ninth AAAI Symposium on Educational Advances in Artificial Intelligence (EAAI-19). DOI:10.1609/aaai.v33i01.33019729 Corpus ID: 155097673.
  • Xu, Y. & Warschauer, M. (2020). What Are You Talking to?: Understanding Children’s Perceptions of Conversational Agents. CHI '20: Proceedings of the 2020 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems. Pages 1–13. https://doi.org/10.1145/3313831.3376416. ACM Digital Library. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3313831.3376416.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
  • Yılmaz, A. (2020). Yapay Zeka. 8. Basım. İstanbul: İnkılap Kitabevi. ISBN: 978-605-9118-80-4.

Investigation Of Metaphorical Perceptions Of Children On The Concept Of "Artificial Intelligence"

Yıl 2022, Sayı: 64, 274 - 296, 28.10.2022

Selvinaz Saçan Kevser Tozduman Yaralı Sevinç Zeynep Kavruk

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1074024

Öz

This study aimed to determine how children in the age group of 6-10 perceive artificial intelligence, which enters their lives more and more every day, especially in the field of education. The research used phenomenology design within the scope of the qualitative research model. The study group consisted of 146 children aged 6-10 and their parents. Two forms, one for parents and one for children, were used to collect data in the study. The children were asked to complete the statement, "Artificial intelligence is like …………. Because ………….." The MAXQDA program was used to analyze the data, and the content analysis method was used to analyze and interpret the data obtained. It was determined that the children in the study group produced 12 metaphors to express the concept of artificial intelligence. Twelve metaphors are grouped into two main themes, animate and inanimate. When the reason for the phenomenon to which artificial intelligence is likened is examined, the answers given; It has been grouped under three main themes humanity-oriented, intelligence-oriented and robotic. As a result of the study, the metaphors produced provided the opportunity to understand, reveal and explain the perceptions of 6-10-year-old children regarding the concept of artificial intelligence.

Anahtar Kelimeler

Artificial intelligence metaphor middle childhood child.

Proje Numarası

--

Kaynakça

  • Akturan, U., & Esen, A. (2008). Fenomenoloji (ss. 83-98), Nitel Araştırma Yöntemleri içinde (Ed. Baş, T. ve Akturan, U.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Alanoğlu, m., & Karabatak, S. (2020). Eğitimde yapay zekâ. Eğitim Araştırmaları içinde (Ed. F. Güçlü Yılmaz ve M. Naillioğlu Kaymak), s.175-185.
  • Aydın, N. (2019). STEM ve STEM temelli robotik etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme, zihinsel risk alma ve öğrenmede motive edici stratejilerine etkisi. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
  • Balasuriya, B.K., Lokuhettiarachchi, N.P., Ranasinghe, A.R.M.D.N., Shiwantha, K.D.C. & Jayawardena, C. (2017). Learning Platform for Visually Impaired Children through Artificial Intelligence and Computer Vision. 2017 11th International Conference on Software, Knowledge, Information Management and Applications (SKIMA). https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/8294106.
  • Carbonell, J., Sánchez-Esguevillas, A., & Carro, B. (2016). The role of metaphors in the development of technologies. The case of the artificial intelligence. Futures, 84, 145-153.
  • Caygın, F. & Yavuz, C. (2020). Yapay zekâ ve çocuk haklarına kısa bir bakış. İstanbul Barosu Dergisi, 94(3), 218-229.
  • Creswell, J. W. (2014). Nitel, Nicel Ve Karma Yöntem Yaklaşımları Araştırma Deseni (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten Kitap.
  • Corbin, J., & Strauss, A. (2007). Basics Of Qualitative Research: Techniques And Procedures For Developing Grounded Theory. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Dijital Dönüşüm. (2019). Mayıs 20, Erişim adresi: from http://www.isodijital.com/dijital-donusum.html yazım kurallarına uygun olsun
  • Drigas, A. S. & Ioannidou, R. E. (2012). Artificial intelligence in special education: A decade review. International Journal of Engineering Education, 28(6), 1366.
  • Druga, S, Williams, R., Breazeal, C. & Resnick, M. (2017). "Hey Google is it OK if I eat you?": Initial Explorations in Child-Agent Interaction. IDC '17: Proceedings of the 2017 Conference on Interaction Design and Children. Pages 595–600. https://doi.org/10.1145/3078072.3084330.
  • Druga, S., Vu, S.T., Likhith, E. & Qiu, T. (2019). Inclusive AI literacy for kids around the world: In Proceedings of ACM Fablearn conference (Fablearn’19). ACM, New York, NY, USA, Article 4, 8 pages. https://doi.org/10.475/123_4.
  • Flórez, F. B., Casallas, R., Hernández, M., Reyes, A., Restrepo, S., & Danies, G. (2017).Changing a generation's way of thinking: Teaching computational thinkingthrough programming. Review of Educational Research, 87(4), 834–860. Haenlein, M., & Kaplan, A. (2019). A brief history of artificial intelligence: On the past, present, and future of artificial intelligence. California Management Review, 61(4), 5-14.
  • İşler, B., & Kılıç, M. (2021). Eğitimde yapay zekâ kullanımı ve gelişimi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(1), 1-11.
  • Kış, A. (2019). Eğitimde Yapay Zekâ. 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı – (2-4 Mayıs 2019) 197-202.
  • Kuprenko, V. (2020). Artificial intelligence in education: Benefits, challenges, and use cases. Erişim adresi: https://medium.com/towards-artificial-intelligence/artificial-intelligence-in education benefits-challenges-and-use-cases-db52d8921f7a.
  • Lee, S., Kim, S. & Lee, S. (2019). "What does your Agent look like?": A Drawing Study to Understand Users' Perceived Persona of Conversational Agent. CHI EA '19: Extended Abstracts of the 2019 CHI Conference on Human Factors in Computing SystemsMay 2019 Paper No.: LBW0143Pages 1–6. https://doi.org/10.1145/3290607.3312796. ACM Digital Library. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3290607.3312796 Luckin, R., Holmes, W., Griffiths, M. & Forcier, L. B. (2016). Intelligence Unleashed: An Argument For Ali In Education. London: Pearson Education.
  • Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Sadegül Akbaba Altun & Ali Ersoy, Çev. Ed.). Ankara: Pegem
  • Özsarı, E. (2019). Bilişsel gelişim. (Ed. Ayşe Dilek Öğretir Özçelik). Çocuk Gelişimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Park, H.W., Rosenberg-Kima, R., Rosenberg, M., Gordon, G. & Breazeal, C. (2017). Growing Growth Mindset with a Social Robot Peer. Proc ACM SIGCHI, 137 -145. doi:10.1145/2909824.3020213. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6347975/pdf/nihms-1006894.pdf.
  • Popenici, S. A. D. & Kerr, S. (2017). Exploring the impact of artificial intelligence on teaching and learning in higher education. Research and Practice in Technology Enhanced Learning, 12(22), 1-13.
  • Shapiro, J. (2020). Yeni Çocukluk: Dijital Bir Dünyada Başarılı Çocuklar Yetiştirmek. (Nural İdrisoğlu, Çev.). İstanbul, Sola Unitas.
  • Sharkey, N. & Sharkey, A. (2010). The crying shame of robot nannies: An ethical appraisal. Interaction Studies, 11, 161–190.
  • Tatlısu, M. (2020). Eğitsel robotik uygulamalarda probleme dayalı öğrenmenin ilkokul öğrencilerinin problem çözme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Tavşancıl, E., & Aslan, A. E. (2001). Sözel, Yazılı Ve Diğer Materyaller Için Içerik Analizi Ve Uygulama Örnekleri. Epsilon.
  • TeachThought Staff (2018). 10 roles for artificial intelligence in education. Erişim adresi: https://www.teachthought.com/the-future-of-learning/10-roles-for-artificial intelligence-in-education. Erişim Tarihi: 15.04.2021.
  • Touretzky, D., Gardner-McCune, C., Martin, F., & Seehorn, D. (2019). Envisioning AI for K-12: What Should Every Child Know about AI?. Proceedings of the AAAI Conference on Artificial Intelligence, 33(01), 9795-9799. https://doi.org/10.1609/aaai.v33i01.33019795.
  • Touretzky, D., Martin, F., Seehorn, D., Breazeal, C. & Posner, T. (2019). Special Session: AI for K-12 Guidelines Initiative. SIGCSE '19: Proceedings of the 50th ACM Technical Symposium on Computer Science Education, Pages 492–493. https://doi.org/10.1145/3287324.3287525. ACM Digital Library. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3287324.3287525
  • Tozduman Yaralı, K. (2021). Dikkat, bellek ve öğrenmede medyanın etkisi. Çocuk Ve Medya içinde, (Ed. Şükran Kılıç), s. 66-93.
  • UNICEF (2021). Children and AI Where are the opportunities and risks? https://www.unicef.org/innovation/sites/unicef.org.innovation/files/2018-11/Children%20and%20AI_Short%20Verson%20%283%29.pdf
  • Vartiainen, H., Tedre, M. & Valtonen, T. (2020). Learning machine learning with very young children: Who is teaching whom? International Journal of Child-Computer Interaction, 25, 100182. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2212868920300155
  • Williams, R., Park, H. W., & Breazeal, C. (2019). A Is For Artificial Intelligence: The Impact Of Artificial Intelligence Activities On Young Children's Perceptions Of Robots. In Proceedings of the 2019 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems (pp. 1-11).
  • Williams, R., Won Park, H., Oh, L. & Breazea, C. (2019). PopBots: Designing an Artificial Intelligence Curriculum for Early Childhood Education. The Ninth AAAI Symposium on Educational Advances in Artificial Intelligence (EAAI-19). DOI:10.1609/aaai.v33i01.33019729 Corpus ID: 155097673.
  • Xu, Y. & Warschauer, M. (2020). What Are You Talking to?: Understanding Children’s Perceptions of Conversational Agents. CHI '20: Proceedings of the 2020 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems. Pages 1–13. https://doi.org/10.1145/3313831.3376416. ACM Digital Library. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3313831.3376416.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
  • Yılmaz, A. (2020). Yapay Zeka. 8. Basım. İstanbul: İnkılap Kitabevi. ISBN: 978-605-9118-80-4.
Toplam 36 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Selvinaz Saçan

Kevser Tozduman Yaralı

Sevinç Zeynep Kavruk

Proje Numarası --
Yayımlanma Tarihi 28 Ekim 2022
Gönderilme Tarihi 15 Şubat 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Sayı: 64

Kaynak Göster

APA Saçan, S., Tozduman Yaralı, K., & Kavruk, S. Z. (2022). ÇOCUKLARIN “YAPAY ZEKA” KAVRAMINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARININ İNCELENMESİ. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(64), 274-296. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1074024

Creative Commons Lisansı

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.