Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Investigations of the spatial and climate characteristics of natural pure chestnut (Castanea sativa Mill.) forests: A case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 129 - 135, 30.03.2024

Hasan Aksoy

https://doi.org/10.18182/tjf.1382406

Öz

Chestnuts with high economic and socio-cultural value (Castanea sativa Mill.) must determine forests' spatial and climatic characteristics to improve them, increase fruit yield, and effectively combat diseases and pests. This study aimed to determine the spatial and climatic attributes of pure chestnut forests spreading within the borders of the Zonguldak Forestry Regional Directorate. A total of six criteria were used for spatial and climatic analyses: total precipitation (mm/year), annual mean temperature (C°), wind speed (m/s), altitude (m), slope (%), and aspect (°). Climate values were calculated as maximum, minimum, and average values, respectively; 1 619.25, 866.95, and 1 024.07 mm/year for total precipitation (mm/year), 13, 6 and 11.76 C° for annual mean temperature (C°), 6.62, 0.22 and 2.46 m/s for wind speed (m/s). The spatial characteristics were calculated as 1 221.68, 33.24, and 300.23 m for the height (m), 32.43%, 7.34%, and 18.63% for the slope (%) and finally, 338.63°, 18.18° and 184.18° for the angle (°), respectively, in terms of maximum, minimum and average values. Bartın Forest Management Directorate (FMD) ranks first with 57.18% of the natural chestnut forests spread the most in the study area, while Zonguldak FMD ranks second with 21.45% and Ulus FMD ranks third with 17.13%. The results obtained from the study based on the location and climate will contribute to the selection of the most suitable place for the new chestnut forest afforestation studies to be established and increase the percentage of success.

Anahtar Kelimeler

Natural forests GIS Spatial analysis Pure forests Ecology

Teşekkür

This article was presented as an abstract at the “5th International Non-Wood Forest Products Symposium” organized by Bartın University, Bartın Faculty of Forestry.

Kaynakça

  • Aksoy, H., 2022. Sinop Orman Bölge Müdürlüğü Saf Sarıçam Meşcerelerinde Farklı Uzaktan Algılama Verileri Kullanılarak Bazı Meşcere Parametrelerinin Modellenmesi. Doktora Tezi, Çankırı Karatekin Üniversitesi, Çankırı.
  • Aksoy, H., 2023. Coğrafi bilgi sistemleri ve analitik hiyerarşi prosesi ile kestane (Castanea sativa Mill.) ağaçlandırmaları için uygun alanların tespiti. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 25(2): 295-307. https://doi.org/10.24011/barofd.1288332
  • Allen, J. C., Barnes, D. F., 1985. The causes of deforestation in developing countries. Annals of the association of American Geographers, 75(2): 163-184.
  • Barnes, J. C., Delborne, J. A., 2019. Rethinking restoration targets for American chestnut using species distribution modeling. Biodiversity and Conservation, 28(12): 3199-3220. https://doi.org/10.1007/s10531-019-01814-8
  • Barreira, J. C., Ferreira, I. C., Oliveira, M. B. P., 2020. Bioactive compounds of chestnut (Castanea sativa Mill.). Bioactive compounds in underutilized fruits and nuts, 303-313. https://doi.org/10.1007/978-3-030-30182-8_18
  • Bonsignore, C. P., Vono, G., Bernardo, U., 2019. Environmental thermal levels affect the phenological relationships between the chestnut gall wasp and its parasitoids. Physiol. Entomol. 44 (2): 87–98. https://doi.org/10.1111/phen.12280.
  • Büber, S., 2021. Bursa bölgesi Anadolu kestanesi ormanlarının dağılışı ve yetişme ortamı özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Clark, S. L., Marcolin, E., Patrício, M. S., Loewe-Muñoz, V., 2023. A silvicultural synthesis of sweet (Castanea sativa) and American (C. dentata) chestnuts. Forest Ecology and Management, 539: 121041. https://doi.org/10.1016/j.foreco. 2023.121041
  • Climate Data, 2022. Turkey Climate: Weather by Month for Turkey. https://en.climate-data.org/asia/Türkiye, Accessed: 08.08.2023.
  • Conedera, M., Krebs, P., Tinner, W., Pradella, M., Torriani, D., 2004. The cultivation of Castanea sativa (Mill.) in Europe, from its origins to its diffusion on a continental scale. Veg. Hist. Archaeobotany 13(3): 161–179. https://doi.org/10.1007/s00334-004-0038-7
  • Çepel, N., 1995. Forest ecology. Baskı, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Yayın, (433).
  • Çobanoğlu, H., Cantürk, U., Koç, İ., Kulaç, Ş., Sevik, H. (2023). Climate change effect on potential distribution of Anatolian chestnut (Castanea sativa mill.) in the upcoming century in Türkiye. Forestist, 73(3): 247-256. https://doi.org/10.5152/forestist.2023.22065
  • De Vasconcelos, M. C., Bennett, R. N., Rosa, E. A., Ferreira‐Cardoso, J. V., 2010. Composition of European chestnut (Castanea sativa Mill.) and association with health effects: fresh and processed products. Journal of the Science of Food and Agriculture, 90(10): 1578-1589. https://doi.org/10.1002/jsfa.4016
  • Demirtaş, B. (2013). Aydın ili Köşk ilçesinde potansiyel incir (Ficus carica L.) ve kestane (Castanea sativa) üretim alanlarının belirlenmesinde coğrafi bilgi sistemlerinin kullanılması. Yüksek Lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü), Isparta.
  • Dinis, L. T., Oliveira, M. M., Almeida, J., Costa, R., Gomes-Laranjo, J., Peixoto, F., 2012. Antioxidant activities of chestnut nut of Castanea sativa Mill.(cultivar ‘Judia’) as function of origin ecosystem. Food Chemistry, 132(1): 1-8. https://doi.org/10.1016/j.foodchem. 2011.09.096
  • Kaptan, S., 2018. Sosyo-ekonomik durum envanteri ve orman amenajman planlarına yansıtılması. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın Üniversitesi, Bartın.
  • Karabulut, M., Küçükönder, M., 2008. Kahramanmaraş ovası ve çevresinde CBS kullanılarak erozyon alanlarının tespiti. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 11(2): 14-22.
  • Krebs, P., Ulmke, F., Tinner, W., Conedera, M., 2022. The Roman Legacy on European Chestnut and Walnut Arboriculture. Environmental Archaeology, 1-22. https://doi.org/10.1080/14614103.2022.2137648
  • Mellano, M. G., Beccaro, G. L., Donno, D., Marinoni, D. T., Boccacci, P., Canterino, S., Cerutti, A. K., Bounous, G., 2012. Castanea spp. biodiversity conservation: collection and characterization of the genetic diversity of an endangered species. Genetic Resources and Crop Evolution, 59: 1727-1741. https://doi.org/10.1007/s10722-012-9794-x
  • Menéndez-Miguélez, M., Álvarez-Álvarez, P., Pardos, M., Madrigal, G., Ruiz-Peinado, R., López-Senespleda, E., Del Rio, M., Calama, R., 2023. Development of tools to estimate the contribution of young sweet chestnut plantations to climate-change mitigation. Forest Ecology and Management, 530: 120761. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2022.120761
  • Noah, P. H., Cagle, N. L., Westbrook, J. W., Fitzsimmons, S. F., 2021. Identifying resilient restoration targets: Mapping and forecasting habitat suitability for Castanea dentata in Eastern USA under different climate-change scenarios. Climate Change Ecology, 2, 100037. https://doi.org/10.1016/j.ecochg.2021. 100037
  • OGM (Orman Genel Müdürlüğü/General Directorate of Forestry), 2013. Chestnut action plan 2013-2017 (p. 56). Orman ve Su İşleri Bakanlığı.
  • OGM, 2021. Orman Genel Müdürlüğü, Orman Amenajman Planları. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü, Ankara: OGM.
  • Pollegioni, P., Lungo, S. D., Müller, R., Woeste, K. E., Chiocchini, F., Clark, J., Hemery, G. E., Mapelli, S., Villani, F., Malvotti M. E., Mattioni, C., 2020. Biocultural diversity of common walnut (Juglans regia L.) and sweet chestnut (Castanea sativa Mill.) across Eurasia. Ecology and Evolution, 10(20): 11192-11216. https://doi.org/10.1002/ece3.6761
  • Sabir, M., Ali, Y., Khan, I., Salman, A., 2022. Plants species selection for afforestation: A case study of the Billion Tree Tsunami Project of Pakistan. Journal of Sustainable Forestry, 41(6): 537-549.
  • Sarıkaya, A. G., Orucu, O. K., 2019. Prediction of potential and future distribution areas of Anatolian Chesnut (Castanea sativa mill.) by using maximum entropy (Maxent) modeling depending on climate change in Türkiye. International Journal Of Ecosystems And Ecology Science-Ijees. http://doi.org/10.31407/ijees9415
  • Serdar, Ü., Akyüz, B., Ceyhan, V., Hazneci, K., Mert, C., Er, E., Ertan, E., Savaş, K. S. Ç., S., Uylaşer, V., 2018. Horticultural characteristics of chestnut growing in Türkiye. Erwerbs-Obstbau, 60(3): 239-245.
  • Sönmez, N., Sarı, M., 2004. Coğrafi Bilgi Sistemleri Temel Esasları ve Uygulama Alanları. Derim, 21(1): 54-68.
  • Susam, T., İrfan, O., 2006. CBS ile Tokat ili arazi varlığının eğim ve bakı özelliklerinin tespiti ve tarımsal açıdan irdelenmesi. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 2006(1).
  • Swamy, L., Drazen, E., Johnson, W. R., Bukoski, J. J., 2018. The future of tropical forests under the United Nations Sustainable Development Goals. Journal of Sustainable Forestry, 37(2): 221-256
  • UNDP, 2019. Turkey UNDP Climate Change Adaptation. Available at: https://www.adaptation-undp.org/explore/western-asia/ turkey, Accessed: 04.08.2023.

Doğal saf kestane (Castanea sativa Mill.) ormanlarının mekansal ve iklimsel özelliklerinin araştırılması: Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü örneği

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 1, 129 - 135, 30.03.2024

Hasan Aksoy

https://doi.org/10.18182/tjf.1382406

Öz

Ekonomik ve sosyo-kültürel değeri yüksek olan kestane (Castanea sativa Mill.) ormanlarının iyileştirilmesi, meyve veriminin artırılması, hastalık ve zararlılar ile etkin bir şekilde mücadele edilebilmesi açısından, mekânsal ve iklimsel özelliklerinin belirlenmesi önemlidir. Bu çalışmada Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü sınırlarında yayılış gösteren saf kestane ormanlarının mekânsal ve iklimsel özelliklerinin belirlenmesi amaçlannıştır. Mekânsal ve iklimsel analizler için toplam altı kriter kullanıldı: toplam yağış (mm/yıl), yıllık ortalama sıcaklık (C°), rüzgâr hızı (m/s), yükseklik (m), eğim (%) ve bakı (°). İklim değerleri maksimum, minimum ve ortalama değer olarak sırasıyla; toplam yağış (mm/yıl) için 1 619,25, 866,95 ve 1 024,07 mm/yıl, sıcaklık (C°) için 13, 6 ve 11,76 C°, rüzgâr hızı (m/s) için ise 6,62, 0,22 ve 2,46 m/s olarak hesaplandı. Mekânsal özellikler maksimum, minimum ve ortalama değer cinsinden sırasıyla; yükseklik (m) için 1 221,68, 33,24 ve 300,23 m, eğim (%) için 32,43%, 7,34% ve 18,63% ve son olarak bakı (°) için 338,63°, 18,18° ve 184,18° olarak hesaplandı. Çalışma alanında doğal kestane ormanları en fazla yayılışını 57,18% ile Bartın Orman İşletme Müdürlüğü’nde (OİM), Zonguldak OİM %21,45 ile ikinci ve 17,13% ile Ulus OİM üçüncü sırada yer almıştır. Çalışmadan elde edilen mekâna ve iklime dayalı sonuçlar yeni tesis edilecek kestane ormanı ağaçlandırma çalışmalarında en uygun yerin seçilmesine ve başarı yüzdesinin arttırılmasına katkı sunabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Doğal ormanlar CBS Mekânsal analiz Saf ormanlar Ekoloji

Kaynakça

  • Aksoy, H., 2022. Sinop Orman Bölge Müdürlüğü Saf Sarıçam Meşcerelerinde Farklı Uzaktan Algılama Verileri Kullanılarak Bazı Meşcere Parametrelerinin Modellenmesi. Doktora Tezi, Çankırı Karatekin Üniversitesi, Çankırı.
  • Aksoy, H., 2023. Coğrafi bilgi sistemleri ve analitik hiyerarşi prosesi ile kestane (Castanea sativa Mill.) ağaçlandırmaları için uygun alanların tespiti. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 25(2): 295-307. https://doi.org/10.24011/barofd.1288332
  • Allen, J. C., Barnes, D. F., 1985. The causes of deforestation in developing countries. Annals of the association of American Geographers, 75(2): 163-184.
  • Barnes, J. C., Delborne, J. A., 2019. Rethinking restoration targets for American chestnut using species distribution modeling. Biodiversity and Conservation, 28(12): 3199-3220. https://doi.org/10.1007/s10531-019-01814-8
  • Barreira, J. C., Ferreira, I. C., Oliveira, M. B. P., 2020. Bioactive compounds of chestnut (Castanea sativa Mill.). Bioactive compounds in underutilized fruits and nuts, 303-313. https://doi.org/10.1007/978-3-030-30182-8_18
  • Bonsignore, C. P., Vono, G., Bernardo, U., 2019. Environmental thermal levels affect the phenological relationships between the chestnut gall wasp and its parasitoids. Physiol. Entomol. 44 (2): 87–98. https://doi.org/10.1111/phen.12280.
  • Büber, S., 2021. Bursa bölgesi Anadolu kestanesi ormanlarının dağılışı ve yetişme ortamı özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Clark, S. L., Marcolin, E., Patrício, M. S., Loewe-Muñoz, V., 2023. A silvicultural synthesis of sweet (Castanea sativa) and American (C. dentata) chestnuts. Forest Ecology and Management, 539: 121041. https://doi.org/10.1016/j.foreco. 2023.121041
  • Climate Data, 2022. Turkey Climate: Weather by Month for Turkey. https://en.climate-data.org/asia/Türkiye, Accessed: 08.08.2023.
  • Conedera, M., Krebs, P., Tinner, W., Pradella, M., Torriani, D., 2004. The cultivation of Castanea sativa (Mill.) in Europe, from its origins to its diffusion on a continental scale. Veg. Hist. Archaeobotany 13(3): 161–179. https://doi.org/10.1007/s00334-004-0038-7
  • Çepel, N., 1995. Forest ecology. Baskı, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Yayın, (433).
  • Çobanoğlu, H., Cantürk, U., Koç, İ., Kulaç, Ş., Sevik, H. (2023). Climate change effect on potential distribution of Anatolian chestnut (Castanea sativa mill.) in the upcoming century in Türkiye. Forestist, 73(3): 247-256. https://doi.org/10.5152/forestist.2023.22065
  • De Vasconcelos, M. C., Bennett, R. N., Rosa, E. A., Ferreira‐Cardoso, J. V., 2010. Composition of European chestnut (Castanea sativa Mill.) and association with health effects: fresh and processed products. Journal of the Science of Food and Agriculture, 90(10): 1578-1589. https://doi.org/10.1002/jsfa.4016
  • Demirtaş, B. (2013). Aydın ili Köşk ilçesinde potansiyel incir (Ficus carica L.) ve kestane (Castanea sativa) üretim alanlarının belirlenmesinde coğrafi bilgi sistemlerinin kullanılması. Yüksek Lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü), Isparta.
  • Dinis, L. T., Oliveira, M. M., Almeida, J., Costa, R., Gomes-Laranjo, J., Peixoto, F., 2012. Antioxidant activities of chestnut nut of Castanea sativa Mill.(cultivar ‘Judia’) as function of origin ecosystem. Food Chemistry, 132(1): 1-8. https://doi.org/10.1016/j.foodchem. 2011.09.096
  • Kaptan, S., 2018. Sosyo-ekonomik durum envanteri ve orman amenajman planlarına yansıtılması. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın Üniversitesi, Bartın.
  • Karabulut, M., Küçükönder, M., 2008. Kahramanmaraş ovası ve çevresinde CBS kullanılarak erozyon alanlarının tespiti. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 11(2): 14-22.
  • Krebs, P., Ulmke, F., Tinner, W., Conedera, M., 2022. The Roman Legacy on European Chestnut and Walnut Arboriculture. Environmental Archaeology, 1-22. https://doi.org/10.1080/14614103.2022.2137648
  • Mellano, M. G., Beccaro, G. L., Donno, D., Marinoni, D. T., Boccacci, P., Canterino, S., Cerutti, A. K., Bounous, G., 2012. Castanea spp. biodiversity conservation: collection and characterization of the genetic diversity of an endangered species. Genetic Resources and Crop Evolution, 59: 1727-1741. https://doi.org/10.1007/s10722-012-9794-x
  • Menéndez-Miguélez, M., Álvarez-Álvarez, P., Pardos, M., Madrigal, G., Ruiz-Peinado, R., López-Senespleda, E., Del Rio, M., Calama, R., 2023. Development of tools to estimate the contribution of young sweet chestnut plantations to climate-change mitigation. Forest Ecology and Management, 530: 120761. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2022.120761
  • Noah, P. H., Cagle, N. L., Westbrook, J. W., Fitzsimmons, S. F., 2021. Identifying resilient restoration targets: Mapping and forecasting habitat suitability for Castanea dentata in Eastern USA under different climate-change scenarios. Climate Change Ecology, 2, 100037. https://doi.org/10.1016/j.ecochg.2021. 100037
  • OGM (Orman Genel Müdürlüğü/General Directorate of Forestry), 2013. Chestnut action plan 2013-2017 (p. 56). Orman ve Su İşleri Bakanlığı.
  • OGM, 2021. Orman Genel Müdürlüğü, Orman Amenajman Planları. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü, Ankara: OGM.
  • Pollegioni, P., Lungo, S. D., Müller, R., Woeste, K. E., Chiocchini, F., Clark, J., Hemery, G. E., Mapelli, S., Villani, F., Malvotti M. E., Mattioni, C., 2020. Biocultural diversity of common walnut (Juglans regia L.) and sweet chestnut (Castanea sativa Mill.) across Eurasia. Ecology and Evolution, 10(20): 11192-11216. https://doi.org/10.1002/ece3.6761
  • Sabir, M., Ali, Y., Khan, I., Salman, A., 2022. Plants species selection for afforestation: A case study of the Billion Tree Tsunami Project of Pakistan. Journal of Sustainable Forestry, 41(6): 537-549.
  • Sarıkaya, A. G., Orucu, O. K., 2019. Prediction of potential and future distribution areas of Anatolian Chesnut (Castanea sativa mill.) by using maximum entropy (Maxent) modeling depending on climate change in Türkiye. International Journal Of Ecosystems And Ecology Science-Ijees. http://doi.org/10.31407/ijees9415
  • Serdar, Ü., Akyüz, B., Ceyhan, V., Hazneci, K., Mert, C., Er, E., Ertan, E., Savaş, K. S. Ç., S., Uylaşer, V., 2018. Horticultural characteristics of chestnut growing in Türkiye. Erwerbs-Obstbau, 60(3): 239-245.
  • Sönmez, N., Sarı, M., 2004. Coğrafi Bilgi Sistemleri Temel Esasları ve Uygulama Alanları. Derim, 21(1): 54-68.
  • Susam, T., İrfan, O., 2006. CBS ile Tokat ili arazi varlığının eğim ve bakı özelliklerinin tespiti ve tarımsal açıdan irdelenmesi. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 2006(1).
  • Swamy, L., Drazen, E., Johnson, W. R., Bukoski, J. J., 2018. The future of tropical forests under the United Nations Sustainable Development Goals. Journal of Sustainable Forestry, 37(2): 221-256
  • UNDP, 2019. Turkey UNDP Climate Change Adaptation. Available at: https://www.adaptation-undp.org/explore/western-asia/ turkey, Accessed: 04.08.2023.
Toplam 31 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Orman Ekosistemleri, Orman Yetiştirme
Bölüm Orijinal Araştırma Makalesi
Yazarlar

Hasan Aksoy 0000-0003-1980-3834

Yayımlanma Tarihi 30 Mart 2024
Gönderilme Tarihi 27 Ekim 2023
Kabul Tarihi 8 Şubat 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 25 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Aksoy, H. (2024). Investigations of the spatial and climate characteristics of natural pure chestnut (Castanea sativa Mill.) forests: A case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry. Turkish Journal of Forestry, 25(1), 129-135. https://doi.org/10.18182/tjf.1382406
AMA Aksoy H. Investigations of the spatial and climate characteristics of natural pure chestnut (Castanea sativa Mill.) forests: A case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry. Turkish Journal of Forestry. Mart 2024;25(1):129-135. doi:10.18182/tjf.1382406
Chicago Aksoy, Hasan. “Investigations of the Spatial and Climate Characteristics of Natural Pure Chestnut (Castanea Sativa Mill.) Forests: A Case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry”. Turkish Journal of Forestry 25, sy. 1 (Mart 2024): 129-35. https://doi.org/10.18182/tjf.1382406.
EndNote Aksoy H (01 Mart 2024) Investigations of the spatial and climate characteristics of natural pure chestnut (Castanea sativa Mill.) forests: A case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry. Turkish Journal of Forestry 25 1 129–135.
IEEE H. Aksoy, “Investigations of the spatial and climate characteristics of natural pure chestnut (Castanea sativa Mill.) forests: A case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry”, Turkish Journal of Forestry, c. 25, sy. 1, ss. 129–135, 2024, doi: 10.18182/tjf.1382406.
ISNAD Aksoy, Hasan. “Investigations of the Spatial and Climate Characteristics of Natural Pure Chestnut (Castanea Sativa Mill.) Forests: A Case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry”. Turkish Journal of Forestry 25/1 (Mart 2024), 129-135. https://doi.org/10.18182/tjf.1382406.
JAMA Aksoy H. Investigations of the spatial and climate characteristics of natural pure chestnut (Castanea sativa Mill.) forests: A case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry. Turkish Journal of Forestry. 2024;25:129–135.
MLA Aksoy, Hasan. “Investigations of the Spatial and Climate Characteristics of Natural Pure Chestnut (Castanea Sativa Mill.) Forests: A Case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry”. Turkish Journal of Forestry, c. 25, sy. 1, 2024, ss. 129-35, doi:10.18182/tjf.1382406.
Vancouver Aksoy H. Investigations of the spatial and climate characteristics of natural pure chestnut (Castanea sativa Mill.) forests: A case of Zonguldak Regional Directorate of Forestry. Turkish Journal of Forestry. 2024;25(1):129-35.
 Kapak Resmi İndir