Öz
Objective: The study was planned as descriptive to evaluate the health literacy levels of individuals with visual loss.
Materials and methods: The study was conducted with adult individuals with visual loss identified using a simple random sampling method, in the Ophthalmology Polyclinic of a city hospital in Istanbul between March 2021 and March 2022 (N=100). The research data were collected using the "Information Form" and the "Health Literacy Scale-HLS", which included questions on demographics and vision loss of individuals. In collecting the data with face-to-face interviews, the questions were read one by one and the responses of the individuals were recorded by the researcher. The data were collected in approximately 10-15 minutes. The data obtained were evaluated by descriptive statistical methods (number, percentage, mean, standard deviation), independent t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) test, and Bonferroni test.
Results: It was determined that the mean age of the individuals participating in the study was 65.24±12.78, the majority of them were women (52.0%), primary school graduates (37 .0%), married (64.0%) and lived with their families (89.0%), lived in a metropolitan area (87.0%), retired (48.0%), had a lower income than expenditure (83.0%), had health insurance (93.0%) and chronic illness (80.0%). In addition , it was determined that the HL (Health Literacy) scores of the individuals with vision loss were at the lowest level and the total score was moderate (61.35±14.84) in terms of "understanding information". Additionally, it was observed that age, education and working status affected the HLS status (p<0.01).
Conclusion: In line with these results; It is recommended that nurses determine their health literacy levels while planning care and education for visually impaired individuals and develop practical applications for the needs of individuals.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Cajita MI, Denhaerynck K, Dobbels F, Berben L, Russell CL, Davidson PM et al. Health literacy in heart transplantation: Prevalence, correlates and associations with health behaviors findings from the International Bright Study. J Heart Lung Transplant, 2017; 36(3): 272-79.
- Quaglio G, Sorensen K, Rübig P, Bertinato L, Brand H, Karapiperis T et al. Accelerating the health literacy agenda in Europe. Health Promot Int, 2016; 32(6):1074-80.
- Kaya E, Karaca Sivrikaya S. Sağlık okuryazarlığı ve hemşirelik. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2019; 28(3): 216-21.
- Liu C, Wang D, Liu C, Jiang J, Wang X, Chen H et al. What is the meaning of health literacy? A systematic review and qualitative synthesis. Fam Med Community Health, 2020; 8(2): 1-8.
- World Health Organization (WHO). [Internet]. https://www.who.int/teams/health-promotion/enhanced-wellbeing/ninth-global conference/health-literacy/. Erişim tarihi: 29.10.2021
- Akdeniz C. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirliği. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2018.
- T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü. 2011. [Internet]. https://sbu.saglik.gov.tr/. Erişim tarihi: 29.10.2021.
- Okyay P, Abacıgil F. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Sağlık Bakanlığı Yayınları, 2016.
- Barrett SE, Puryear JS. Health literacy: Improving Quality of Care in Primary Care Settings. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 2006; 17(4), 690-697.
- Buja A, Rabensteiner A, Sperotto M, Grotto G, Bertoncello C, Cocchio S et al. Health literacy and physical activity: A systematic review. Journal of Physical Activity and Health, 2020; 17(12), 1259-74.
- Uğurlu Z, Akgün H.S. Sağlık kurumlarına başvuran hastaların sağlık okuryazarlığının ve kullanılan eğitim materyallerinin sağlık okuryazarlığına uygunluğunun değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019; 12(1), 96-106.
- Bayık Temel A, Çimen Z. Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerde sağlık okuryazarlığı ve sağlık ilişkisi ve sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2017; 33(3), 105-25.
- Wittenberg E, Ferrell B R, Kanter E, Buller H. Health literacy: Exploring nursing challenges to providing support and understanding. CJON, 2018; 22(1), 53-61.
Öz
Amaç: Araştırma, görme kaybı olan bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeylerini değerlendirmek amacıyla tanımlayıcı bir çalışma olarak planlandı.
Gereç ve yöntem: Araştırma, basit rastgele örneklem yöntemi ile belirlenen görme kaybı olan yetişkin bireyler üzerinde, Mart 2021- Mart 2022 tarihleri arasında İstanbul’daki bir şehir hastanesinin Göz Hastalıkları Polikliği’nde gerçekleştirildi (N=100). Araştırma verileri; bireylerin bireysel ve görme kaybı ile ilgili soruları içeren “Bilgi Formu” ve “Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-SOY” aracılığı ile toplandı. Veriler, araştırmacı tarafından yüz-yüze görüşme yöntemi kullanılarak ve soru maddeleri tek tek okunarak dolduruldu. Formların doldurulması, yaklaşık 10-15 dakikada tamamlandı. Elde edilen veriler, tanımlayıcı analizler (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma), bağımsız t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testi ve Bonferroni testi ile değerlendirildi. Ölçek puanlarında ilişkiyi araştırmak için “korelasyon analizi” uygulandı, uygun istatistiksel analizler ile değerlendirildi.
Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalamasının 65.24±12.78 olduğu; büyük çoğunluğunun kadın (%52.0), ilköğretim mezunu (%37.0), evli (%64.0) olduğu ve ailesi ile birlikte (%89.0), büyükşehirde yaşadığı (%87), emekli (%48), gelir giderden düşük (%83.0), sağlık güvencesinin (%93.0) ve kronik rahatsızlığının olduğu (%80.0) belirlendi. Ayrıca görme kaybı olan bireylerin “bilgileri anlama” konusunda Sağlık Okuryazarlığı (SOY) puanlarının en düşük düzeyde, toplam puanın ise, orta düzeyde (61.35±14.84) olduğu saptandı. Yaş, eğitim ve çalışma durumlarının SOY durumunu etkilediği görüldü (p<0.01).
Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda; hemşirelerin görme engeli olan bireylere bakım ve eğitim planlarken sağlık okuryazarlığı düzeylerini belirlemeleri ve bireylerin ihtiyaçlarına yönelik gerçekleştirilebilir uygulamalar geliştirilmesi önerilir.
Anahtar kelimeler: Hemşirelik, Görme kaybı, Sağlık davranışı, Sağlık okuryazarlığı.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Cajita MI, Denhaerynck K, Dobbels F, Berben L, Russell CL, Davidson PM et al. Health literacy in heart transplantation: Prevalence, correlates and associations with health behaviors findings from the International Bright Study. J Heart Lung Transplant, 2017; 36(3): 272-79.
- Quaglio G, Sorensen K, Rübig P, Bertinato L, Brand H, Karapiperis T et al. Accelerating the health literacy agenda in Europe. Health Promot Int, 2016; 32(6):1074-80.
- Kaya E, Karaca Sivrikaya S. Sağlık okuryazarlığı ve hemşirelik. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2019; 28(3): 216-21.
- Liu C, Wang D, Liu C, Jiang J, Wang X, Chen H et al. What is the meaning of health literacy? A systematic review and qualitative synthesis. Fam Med Community Health, 2020; 8(2): 1-8.
- World Health Organization (WHO). [Internet]. https://www.who.int/teams/health-promotion/enhanced-wellbeing/ninth-global conference/health-literacy/. Erişim tarihi: 29.10.2021
- Akdeniz C. Ergenlerde Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirliği. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2018.
- T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü. 2011. [Internet]. https://sbu.saglik.gov.tr/. Erişim tarihi: 29.10.2021.
- Okyay P, Abacıgil F. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Sağlık Bakanlığı Yayınları, 2016.
- Barrett SE, Puryear JS. Health literacy: Improving Quality of Care in Primary Care Settings. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 2006; 17(4), 690-697.
- Buja A, Rabensteiner A, Sperotto M, Grotto G, Bertoncello C, Cocchio S et al. Health literacy and physical activity: A systematic review. Journal of Physical Activity and Health, 2020; 17(12), 1259-74.
- Uğurlu Z, Akgün H.S. Sağlık kurumlarına başvuran hastaların sağlık okuryazarlığının ve kullanılan eğitim materyallerinin sağlık okuryazarlığına uygunluğunun değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019; 12(1), 96-106.
- Bayık Temel A, Çimen Z. Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerde sağlık okuryazarlığı ve sağlık ilişkisi ve sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2017; 33(3), 105-25.
- Wittenberg E, Ferrell B R, Kanter E, Buller H. Health literacy: Exploring nursing challenges to providing support and understanding. CJON, 2018; 22(1), 53-61.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hemşirelik |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Ağustos 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 4 Sayı: 2 |
