Türkiye’de E- Ticaret Sitelerinin SWARA ve WASPAS Yöntemleri İle Web Sitesi Performansına Göre Sıralanması
Öz
Çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri çok sayıda ve birbiri ile çelişen kriterlere göre karar verme durumunun ortaya çıktığı karar problemlerinin çözümünde yaygın bir şekilde kullanılan yöntemler olarak ifade edilmektedir. Literatürde ÇKKV yöntemleri özellikle işletme problemlerinin çözümünde çok yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Dijitalleşmede yaşanan gelişmeler tüm dünyada ve ülkemizde e- ticaretin hacminin her geçen gün artmasına neden olmaktadır. Özellikle 2019 yılı Aralık ayında ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan Covid-19 pandemisinden sonra e- ticaret önemli düzeyde artmış ve e- ticaret siteleri çok daha fazla önem kazanmıştır. Bu çalışmada en çok ziyaret edilen Türkiye merkezli on e- ticaret sitesinin web sitesi performanslarına göre sıralanması amaçlanmıştır. Web sitelerinin performanslarına göre sıralanması amacıyla sekiz performans kriteri belirlenmiştir. Değerlendirme kriterlerinin ağırlık değerleri, son yıllarda literatürde yaygın bir şekilde kullanılan ÇKKV yöntemlerinden birisi olan SWARA yöntemi ile hesaplanmıştır. Web sitelerinin belirlenen kriterlere göre sıralanması ise WASPAS yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Belirlenen kriterler içerisinde en yüksek ağırlık değerine sahip olan kriter web sitelerinin performans katsayıları olarak bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: ÇKKV, SWARA, WASPAS, E- Ticaret
Kaynakça
- Adalı, E.A., ve Işık, A.T. (2017). “Bir Tedarikçi Seçim Problemi İçin Swara Ve Waspas Yöntemlerine Dayanan Karar Verme Yaklaşımı”, International Review of Economics and Management, 5 (4), 56-77
- Baç, U. (2020). “An Integrated SWARA-WASPAS Group Decision Making Framework to Evaluate Smart Card Systems for Public Transportation, Mathematics”, 8 (10), https://doi.org/10.3390/math810172
- Badalpur, M. ve Nurbakhsh, E. (2019). “An Application of WASPAS Method in Risk Qualitative Analysis: A Case Study of a Road Construction Project in Iran”, International Journal of Construction Management, https://doi.org/10.1080/15623599.2019.1595354
- Booth, D., & Jansen, B. J. (2010). “A Review of Methodologies for Analyzing Websites. Web Technologies Concepts, Methodologies, Tools, and Applications”, IGI Global, Hershey, 145-166.
- Çakır, E. (2018). “Bütünleşik Swara ve Edas Yöntemi Kullanarak Fitness Merkezlerinin Değerlendirilmesi: Örnek Bir Uygulama”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (3), 1907-1923
- Dahooie, J. H., Abadi, E B. J., Vanaki, A. S. ve Firoozfar, R. H. (2018), “Competency-Based IT Personnel Selection Using A Hybrid SWARA and ARAS-G Methodology”, Human Factors and Ergonomics in Manufacturing, 28, 5 – 16
- Elisa, N. (2017). “Usability, Accessibility and Web Security Assessment of E-Government Websites in Tanzania”, International Journal of Computer Applications, 164 (5), 42–48. Gezen, A. (2019). “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankalarının Entropi ve WASPAS Yöntemleri ile Performans Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 84, 213- 232
- Güven, H. (2020). “Covıd-19 Pandemik Krizi Sürecinde E-Ticarette Meydana Gelen Değişimler”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (5), 251-268
- Jayant, A., Singh S. ve Garg, S. K. (2018). “An Integrated Approach with MOORA, SWARA, and WASPAS Methods for Selection of 3PLSP”, International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, Paris 26- 27 Temmuz 2018
- Karabasevic, D., Stanujkic, D. ve Urosevic, S. (2015). “The MCDM Model for Personnel Selection Based on SWARA and ARAS Methods”, Management Journal of Sustainable Business and Management Solutions in Emerging Economies, 20 (77), 43-52
- Marangoz, M., Yeşildağ, B. ve Saltık, I. A. (2012). “E-Ticaret İşletmelerinin Web ve Sosyal Ağ Sitelerinin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi”, İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 3 (2), 53-78
- Mardani, A., Nilashi, M., Zakuan, N., Loganathan, N., Soheilirad, S., Saman, M. Z. M. ve İbrahim, O. (2017). “A Systematic Review and Meta-Analysis of SWARA and WASPAS Methods: Theory and Applications with Recent Fuzzy Developments”, Applied Soft Computing, 57, 265 – 292
- Prajapati, H., Kant, R. ve Shankar, R. (2019). “Prioritizing the Solutions of Reverse Logistics İmplementation to Mitigate Its Barriers: A Hybrid Modified SWARA And Waspas Approach”, Journal of Cleaner Production, 240, 1-15
- Stanujkic, D., Djordjevic, B. ve Karabasevic, D. (2015). “Selection of Candidates in The Process of Recruitment and Selection of Personnel Based on The SWARA and ARAS Methods”, QUAESTUS Multidisciplinary Research Journal, 6, (1), 53-62.
- Sulova, S. (2019). “A System For E-Commerce Website Evaluation”. International Multidisciplinary Scientific GeoConference Surveying Geology and Mining Ecology Management, 19 (2), 25–32.
- Waisberg, D., & Kaushik, A. (2009). “Web Analytics 2.0: Empowering Customer Centricity, The Original Search Engine Marketing Journal, 2, (1), 5-11.
- Yörükoğlu, M. ve Aydın, S. (2020). “Digital Library Evaluation by SWARA-WASPAS Method”, International Journal of Industrial and Manufacturing Engineering, 14 (6), 444 - 447
- Yurdoğlu, H. ve Kundakçı, N. (2017). “Swara Ve Waspas Yöntemleri İle Sunucu Seçimi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, (38), 253-270
- Zavadskas, E. K., Antucheviciene, J., Hajiagha, S. H. R. ve Hashemi, S. S. (2014). “Extension of Weighted Aggregated Sum Product Assessment Withinterval-Valued İntuitionistic Fuzzy Numbers (WASPAS-IVIF)”, Applied Soft Computing, 24, 1013- 1021
- Zhu, J., Chan, D. S., Prabhu, M. S., Natarajan, P., Hu, H., & Bonomi, F. (2013). Improving Web Sites Performance Using Edge Servers in Fog Computing Architecture. Proceedings - 2013 IEEE 7th International Symposium on Service-Oriented System Engineering, SOSE 2013, 320–323.
- E-ticaretin satıcıya ve alıcıya sağladığı faydalar nelerdir? Erişim Tarihi: 05.03. 2021
- http://www.nkariyer.com/eticaret/2015/9/22/e-ticaretin-saticiya-ve-aliciya-sagladigi-faydalar-nelerdir
Ranking of E-Commerce Sites in Turkey in Reference to Web Sites Performance by SWARA and WASPAS Methods
Öz
Multi-criteria decision making (MCDM) methods are expressed as methods that are widely used in the solution of decision problems in which decision-making situation that occurs according to many and conflicting criteria. In the literature, MCDM methods are widely used, especially in solving business problems. Developments in digitalization cause the volume of e-commerce to increase day by day all over the world and in our country. Especially after the Covid-19 pandemic that emerged in December 2019 and spread all over the world, e-commerce has increased significantly and e-commerce sites have gained much more importance. This study aimed at the ranking of most visited websites in Turkey based on the performance of the e-commerce site. Eight performance criteria have been determined in order to rank the websites according to their performance. The weight values of the evaluation criteria were calculated by the SWARA method, which is one of the MCDM methods widely used in the literature in recent years. The ranking of the websites according to the determined criteria was carried out by the WASPAS method. Performance coefficients of websites were found to have the highest weight among the criteria determined.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adalı, E.A., ve Işık, A.T. (2017). “Bir Tedarikçi Seçim Problemi İçin Swara Ve Waspas Yöntemlerine Dayanan Karar Verme Yaklaşımı”, International Review of Economics and Management, 5 (4), 56-77
- Baç, U. (2020). “An Integrated SWARA-WASPAS Group Decision Making Framework to Evaluate Smart Card Systems for Public Transportation, Mathematics”, 8 (10), https://doi.org/10.3390/math810172
- Badalpur, M. ve Nurbakhsh, E. (2019). “An Application of WASPAS Method in Risk Qualitative Analysis: A Case Study of a Road Construction Project in Iran”, International Journal of Construction Management, https://doi.org/10.1080/15623599.2019.1595354
- Booth, D., & Jansen, B. J. (2010). “A Review of Methodologies for Analyzing Websites. Web Technologies Concepts, Methodologies, Tools, and Applications”, IGI Global, Hershey, 145-166.
- Çakır, E. (2018). “Bütünleşik Swara ve Edas Yöntemi Kullanarak Fitness Merkezlerinin Değerlendirilmesi: Örnek Bir Uygulama”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (3), 1907-1923
- Dahooie, J. H., Abadi, E B. J., Vanaki, A. S. ve Firoozfar, R. H. (2018), “Competency-Based IT Personnel Selection Using A Hybrid SWARA and ARAS-G Methodology”, Human Factors and Ergonomics in Manufacturing, 28, 5 – 16
- Elisa, N. (2017). “Usability, Accessibility and Web Security Assessment of E-Government Websites in Tanzania”, International Journal of Computer Applications, 164 (5), 42–48. Gezen, A. (2019). “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankalarının Entropi ve WASPAS Yöntemleri ile Performans Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 84, 213- 232
- Güven, H. (2020). “Covıd-19 Pandemik Krizi Sürecinde E-Ticarette Meydana Gelen Değişimler”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (5), 251-268
- Jayant, A., Singh S. ve Garg, S. K. (2018). “An Integrated Approach with MOORA, SWARA, and WASPAS Methods for Selection of 3PLSP”, International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, Paris 26- 27 Temmuz 2018
- Karabasevic, D., Stanujkic, D. ve Urosevic, S. (2015). “The MCDM Model for Personnel Selection Based on SWARA and ARAS Methods”, Management Journal of Sustainable Business and Management Solutions in Emerging Economies, 20 (77), 43-52
- Marangoz, M., Yeşildağ, B. ve Saltık, I. A. (2012). “E-Ticaret İşletmelerinin Web ve Sosyal Ağ Sitelerinin İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi”, İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 3 (2), 53-78
- Mardani, A., Nilashi, M., Zakuan, N., Loganathan, N., Soheilirad, S., Saman, M. Z. M. ve İbrahim, O. (2017). “A Systematic Review and Meta-Analysis of SWARA and WASPAS Methods: Theory and Applications with Recent Fuzzy Developments”, Applied Soft Computing, 57, 265 – 292
- Prajapati, H., Kant, R. ve Shankar, R. (2019). “Prioritizing the Solutions of Reverse Logistics İmplementation to Mitigate Its Barriers: A Hybrid Modified SWARA And Waspas Approach”, Journal of Cleaner Production, 240, 1-15
- Stanujkic, D., Djordjevic, B. ve Karabasevic, D. (2015). “Selection of Candidates in The Process of Recruitment and Selection of Personnel Based on The SWARA and ARAS Methods”, QUAESTUS Multidisciplinary Research Journal, 6, (1), 53-62.
- Sulova, S. (2019). “A System For E-Commerce Website Evaluation”. International Multidisciplinary Scientific GeoConference Surveying Geology and Mining Ecology Management, 19 (2), 25–32.
- Waisberg, D., & Kaushik, A. (2009). “Web Analytics 2.0: Empowering Customer Centricity, The Original Search Engine Marketing Journal, 2, (1), 5-11.
- Yörükoğlu, M. ve Aydın, S. (2020). “Digital Library Evaluation by SWARA-WASPAS Method”, International Journal of Industrial and Manufacturing Engineering, 14 (6), 444 - 447
- Yurdoğlu, H. ve Kundakçı, N. (2017). “Swara Ve Waspas Yöntemleri İle Sunucu Seçimi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, (38), 253-270
- Zavadskas, E. K., Antucheviciene, J., Hajiagha, S. H. R. ve Hashemi, S. S. (2014). “Extension of Weighted Aggregated Sum Product Assessment Withinterval-Valued İntuitionistic Fuzzy Numbers (WASPAS-IVIF)”, Applied Soft Computing, 24, 1013- 1021
- Zhu, J., Chan, D. S., Prabhu, M. S., Natarajan, P., Hu, H., & Bonomi, F. (2013). Improving Web Sites Performance Using Edge Servers in Fog Computing Architecture. Proceedings - 2013 IEEE 7th International Symposium on Service-Oriented System Engineering, SOSE 2013, 320–323.
- E-ticaretin satıcıya ve alıcıya sağladığı faydalar nelerdir? Erişim Tarihi: 05.03. 2021
- http://www.nkariyer.com/eticaret/2015/9/22/e-ticaretin-saticiya-ve-aliciya-sagladigi-faydalar-nelerdir
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 6 Sayı: 2 |
