Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Erken Çocukluk Döneminde Üstün Yetenekliler ile İlgili Türkiye’de Yapılan Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 16, 27.02.2018

Engin Yılmaz

Öz

Bu çalışma 1988-2016
yılları arasında erken çocukluk döneminde üstün yetenekli bireyler ile ilgili
Türkiye’de yapılmış çalışmaları incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmalara
EBSCO, ERIC ve SAGE ile Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi’nin
http://tez.yok.gov.tr ve http://ulakbim.gov.tr veri tabanlarında yapılan elektronik taramalar
sonucunda ulaşılmıştır. Verilerin toplanması işlemi sonucunda beş tez
çalışmasına ve 13 makaleye ulaşılmıştır. Erken çocukluk döneminde üstün
yetenekli bireyler ile ilgili sınırlı sayıda çalışmaya ulaşılmıştır. Genel
olarak çalışmalar; erken çocukluk döneminde üstün yetenekli çocuklar ile ilgili
mevcut durumu ortaya koyan ve erken çocukluk döneminde üstün yetenekli
çocukları belirleme, uygun değerlendirme ölçeği geliştirmeye yönelik
çalışmalardır. Verilen eğitimin etkililiği ve/veya verimliliği ile ilgili çalışmalara
rastlanmamıştır. Erken çocukluk döneminde tanılanan üstün yetenekli bireylerin
bu dönemde eğitim almaya başlamasıyla; okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve
yükseköğretim kademelerindeki etkililik ve verimlilik çalışmalarının yapılıp;
boylamsal çalışmalar gerçekleştirilebilir. Ayrıca bu çalışma erken çocukluk
döneminde üstün yetenekli bireyler ile ilgili Türkiye’deki durumu ortaya
koyması açısından önemlidir. Mevcut durumun ortaya konulması ile bu alanda
çalışılacak bilimsel araştırmalara fayda sağlayacağı düşünülmektedir. Eğitim
politikaları üretmede mevcut durumdan yola çıkarak yeni uygulamalara fikir
vereceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Early childhood gifted/talented

Kaynakça

  • Alemdar, M. (2009). Erken Çocukluk Dönemindeki Üstün Yetenekli Çocukların Belirlenmesinde Ebeveyn, Öğretmen ve Uzman Görüşlerinin Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Alma, S. (2015). Üstün Yetenekliliği Derecelendirme Ölçekleri: Okulöncesi/Anaokulu Formu (GRS-P)'Nun Türkçeye Uyarlanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Ball, C. (1994). Start Right. The İmportance of Early Learning. England: R.S.A.
  • Baş, Ö. (2013). Üstün Zekâlı Olduğu Varsayılan Beş Yaşında Bir Çocuğun Okuma Becerisi Üzerine Durum Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(1), 47-52. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/mjer/issue/viewIssue/5000016886/5000004922 adresinden erişildi.
  • Bozkurt, Ö. S. (2007). Okulöncesi Dönemde Öğretmenleri Tarafından Yaşıtlarına Göre Üstün ve Özel Yetenekli Olarak Aday Gösterilen Çocukların Gelişim Özelliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Cansız Aktaş, M. (2015). Nitel Veri Toplama Araçları. M. Metin, (Ed.). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 336-371). Ankara: Pegem Akademi.
  • Çetinkaya, Ö. G. Ç. (2011). Okul Öncesi Dönemde Üstün Yetenekli Öğrenciler ve Yaratıcılık. Eğitime Bakış Dergisi, 20(7), 34-37. http://www.ebs.org.tr/ebs_files/files/yayinlarimiz/148-egitimbirsen.org.tr-148.pdf adresinden erişildi.
  • Dağlıoğlu, H. E. ve Metin, N. (2002). Anaokuluna Devam Eden 5–6 Yaş Grubu Çocuklar Arasından Matematik Alanında Üstün Yetenekli Olanların Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 15-26. http://efdergi.ibu.edu.tr/index.php/efdergi/issue/view/97 adresinden erişildi.
  • Dağlıoğlu, H. ve Suveren, S. (2013). Okul Öncesi Dönem Üstün Yetenekli Çocukların Belirlenmesinde Öğretmen ve Aile Görüşleri ile Çocukların Performanslarının Tutarlılığının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory and Practice, 13(1), 431-453. http://www.kuyeb.com/pdf/tr/466d7b172417c0d2294e25cc56022fa431453.pdf adresinden erişildi.
  • Dağlıoğlu, H. E., Çalışandemir, F., Alemdar, M. ve Bencik-Kangal, S. (2010). Okul Öncesi Dönemde Üstün Yetenekli ve Normal Gelişim Gösteren Çocukların İnsan Figürü Çizimleri. İlköğretim Online, 9(1), 31-43. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ilkonline/article/view/5000038087/5000124527 adresinden erişildi.
  • Davaslıgil, Ü. (1988). Okul Öncesi Düzeydeki Üstün Zekâlı Çocuklara Uygulanacak Farklılaşmış Program. Eğitim ve Bilim, 12(70), 44-53. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/6082/2297 adresinden erişildi.
  • Doğan, D. G. ve Aslan, M. (2009). Üstün Yetenekli Çocuğa Pediatrik Yaklaşım. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16(3), 197-201. https://scholar.google.com.tr/scholarq=%C3%9Cst%C3%BCn+Yetenekli+%C3%87ocu%C4%9Fa+Pediatrik+Yakla%C5%9F%C4%B1m&btnG=&hl=tr&as_sdt=0%2C5 adresinden erişildi.
  • Güçin, G. ve Şahin, O. (2015). Türkiye’de Üstün Yetenekliler ve Üstün Zekâlılar Alanında Yapılmış Akademik Çalışmaların Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 113-135. DOI: 10.17984/adyuebd.05095
  • Güven, G. ve Efe Azkeskin, K. (2010). Erken Çocukluk Eğitimi ve Okul Öncesi Eğitim. İ.H. Diken, (Ed.). Erken Çocukluk Eğitimi (s.1-53). Ankara: Pegem Akademi.
  • Karadağ, F. (2015). Okul Öncesi Dönemde Potansiyel Üstün Zekâlı Çocukların Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Keskin, M. Ö., Samancı, N. K. ve Aydın, S. (2013). Bilim ve Sanat Merkezleri: Mevcut Durumları, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi (Uyad), 1(2), 78-96. http://uyad.beun.edu.tr/index.php/JGER/article/view/11/10 adresinden erişildi.
  • Kıldan, A. O. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Üstün Yetenekli Çocuklar Hakkındaki Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 805-818. http://www.kefdergi.com/pdf/19_3/19_3_icin.html adresinden erişildi.
  • Kılıçkaya, A. ve Zelyurt H. (2015). Okulöncesi Programlarda Özel Gereksinimli Bireylerin Yer Alma Durumlarının İncelenmesi (1989-2013). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 3(4). 200-212. http://uteb.gop.edu.tr/Makaleler/1909328655_14.%20%20Ay%C5%9Fe.pdf adresinden erişildi.
  • Kuru Turaşlı, N. (2008). Okul Öncesi Eğitimin Tanımı Kapsamı ve Önemi. G. Haktanır, (Ed.). Okul öncesi eğitime giriş (s.1-24). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Levent, F. ve Bakioğlu, A. (2013). Üstün Yeteneklilerin Eğitiminde Türkiye İçin Öneriler. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi (UYAD), 1(1), 31-44. http://uyad.beun.edu.tr/index.php/JGER/article/view/6/5 adresinden erişildi.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2010). Milli Eğitim Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Süreci (Üstün Yetenekli Bireylerin Eğitimi) İç Denetim Raporu, Web: http://icden.meb.gov.tr/digeryaziler/Bilim_Sanat_Merkezleri_Ic_Denetim_Ra.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Milli Eğitim İstatistikleri 2015-2016. Web: http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/30044345_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2015_2016.pdf adresinden erişildi.
  • Oktay, A. (2007). Yaşamın Sihirli Yılları: Okul Öncesi Dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
  • Ömeroğlu E. (2004). Okulöncesinde Üstün Çocuklar ve Eğitimi. İstanbul: Ankara Çocuk Vakfı Yayınları.
  • Özenç, M. ve Gül-Özenç, E. (2013). Türkiye’de Üstün Yetenekli Öğrencilerle İlgili Yapılan Lisansüstü Eğitim Tezlerinin Çok Boyutlu Olarak İncelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 13-28. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tsadergisi/article/view/5000146912/5000134073 adresinden erişildi.
  • Persson, R.S. (2009). Gifted Education in Europe. Barbara A. Kerr (Eds.). Encyclopedia of Giftedness, Creativity, and Talent (Volume One). CA: Sage Publications. Sak, U. (2010). Üstün Zekâlılar Özellikleri, Tanılanmaları, Eğitimleri. Ankara: Maya Akademi.
  • Şahin, E. (2005). Okulöncesi Eğitim Öğretmen Adayları ve Öğretmenleri İçin Uygulama Kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Silverman, L. K. (1992). How Parents Can Support Gifted Children. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED352776.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Şahin, E. (2005). Okulöncesi Eğitim Öğretmen Adayları ve Öğretmenleri İçin Uygulama Kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Şahin, F. (2013). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Özellikleri Konusunda Okul Öncesi Yardımcı Öğretmen Adaylara Verilen Eğitimin Etkisi. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi (UYAD), 1(3), 166-175. http://uyad.beun.edu.tr/index.php/JGER/article/view/20/20 adresinden erişildi.
  • Tezcan, F. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Erken Yaştaki Üstün Zekâlı Çocuklara ve Eğitimlerine Yönelik Algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Tuutle, F., Becker L. A. ve Souse, J.A., (1988). Characteristics and Identification of Gifted and Talented Students, National Education Association, 3rd. Ed., Washington D. C. : NEA Proffessional Library.
  • Yuvacı, Z. ve Dağlıoğlu, H. E. (2016). Okul Öncesi Dönem Üstün Yetenekli Çocukların Yaratıcılıklarını Desteklemede Öğretmene Düşen Görevler ve Etkinlik Örnekleri. International Journal of Early Childhood Special Education, 8(1). 39 – 61. DOI: 10.20489/intjecse.239575

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 16, 27.02.2018

Engin Yılmaz

Öz

Kaynakça

  • Alemdar, M. (2009). Erken Çocukluk Dönemindeki Üstün Yetenekli Çocukların Belirlenmesinde Ebeveyn, Öğretmen ve Uzman Görüşlerinin Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Alma, S. (2015). Üstün Yetenekliliği Derecelendirme Ölçekleri: Okulöncesi/Anaokulu Formu (GRS-P)'Nun Türkçeye Uyarlanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Ball, C. (1994). Start Right. The İmportance of Early Learning. England: R.S.A.
  • Baş, Ö. (2013). Üstün Zekâlı Olduğu Varsayılan Beş Yaşında Bir Çocuğun Okuma Becerisi Üzerine Durum Çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(1), 47-52. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/mjer/issue/viewIssue/5000016886/5000004922 adresinden erişildi.
  • Bozkurt, Ö. S. (2007). Okulöncesi Dönemde Öğretmenleri Tarafından Yaşıtlarına Göre Üstün ve Özel Yetenekli Olarak Aday Gösterilen Çocukların Gelişim Özelliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Cansız Aktaş, M. (2015). Nitel Veri Toplama Araçları. M. Metin, (Ed.). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 336-371). Ankara: Pegem Akademi.
  • Çetinkaya, Ö. G. Ç. (2011). Okul Öncesi Dönemde Üstün Yetenekli Öğrenciler ve Yaratıcılık. Eğitime Bakış Dergisi, 20(7), 34-37. http://www.ebs.org.tr/ebs_files/files/yayinlarimiz/148-egitimbirsen.org.tr-148.pdf adresinden erişildi.
  • Dağlıoğlu, H. E. ve Metin, N. (2002). Anaokuluna Devam Eden 5–6 Yaş Grubu Çocuklar Arasından Matematik Alanında Üstün Yetenekli Olanların Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 15-26. http://efdergi.ibu.edu.tr/index.php/efdergi/issue/view/97 adresinden erişildi.
  • Dağlıoğlu, H. ve Suveren, S. (2013). Okul Öncesi Dönem Üstün Yetenekli Çocukların Belirlenmesinde Öğretmen ve Aile Görüşleri ile Çocukların Performanslarının Tutarlılığının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory and Practice, 13(1), 431-453. http://www.kuyeb.com/pdf/tr/466d7b172417c0d2294e25cc56022fa431453.pdf adresinden erişildi.
  • Dağlıoğlu, H. E., Çalışandemir, F., Alemdar, M. ve Bencik-Kangal, S. (2010). Okul Öncesi Dönemde Üstün Yetenekli ve Normal Gelişim Gösteren Çocukların İnsan Figürü Çizimleri. İlköğretim Online, 9(1), 31-43. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ilkonline/article/view/5000038087/5000124527 adresinden erişildi.
  • Davaslıgil, Ü. (1988). Okul Öncesi Düzeydeki Üstün Zekâlı Çocuklara Uygulanacak Farklılaşmış Program. Eğitim ve Bilim, 12(70), 44-53. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/6082/2297 adresinden erişildi.
  • Doğan, D. G. ve Aslan, M. (2009). Üstün Yetenekli Çocuğa Pediatrik Yaklaşım. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16(3), 197-201. https://scholar.google.com.tr/scholarq=%C3%9Cst%C3%BCn+Yetenekli+%C3%87ocu%C4%9Fa+Pediatrik+Yakla%C5%9F%C4%B1m&btnG=&hl=tr&as_sdt=0%2C5 adresinden erişildi.
  • Güçin, G. ve Şahin, O. (2015). Türkiye’de Üstün Yetenekliler ve Üstün Zekâlılar Alanında Yapılmış Akademik Çalışmaların Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 113-135. DOI: 10.17984/adyuebd.05095
  • Güven, G. ve Efe Azkeskin, K. (2010). Erken Çocukluk Eğitimi ve Okul Öncesi Eğitim. İ.H. Diken, (Ed.). Erken Çocukluk Eğitimi (s.1-53). Ankara: Pegem Akademi.
  • Karadağ, F. (2015). Okul Öncesi Dönemde Potansiyel Üstün Zekâlı Çocukların Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Keskin, M. Ö., Samancı, N. K. ve Aydın, S. (2013). Bilim ve Sanat Merkezleri: Mevcut Durumları, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi (Uyad), 1(2), 78-96. http://uyad.beun.edu.tr/index.php/JGER/article/view/11/10 adresinden erişildi.
  • Kıldan, A. O. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Üstün Yetenekli Çocuklar Hakkındaki Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 805-818. http://www.kefdergi.com/pdf/19_3/19_3_icin.html adresinden erişildi.
  • Kılıçkaya, A. ve Zelyurt H. (2015). Okulöncesi Programlarda Özel Gereksinimli Bireylerin Yer Alma Durumlarının İncelenmesi (1989-2013). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 3(4). 200-212. http://uteb.gop.edu.tr/Makaleler/1909328655_14.%20%20Ay%C5%9Fe.pdf adresinden erişildi.
  • Kuru Turaşlı, N. (2008). Okul Öncesi Eğitimin Tanımı Kapsamı ve Önemi. G. Haktanır, (Ed.). Okul öncesi eğitime giriş (s.1-24). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Levent, F. ve Bakioğlu, A. (2013). Üstün Yeteneklilerin Eğitiminde Türkiye İçin Öneriler. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi (UYAD), 1(1), 31-44. http://uyad.beun.edu.tr/index.php/JGER/article/view/6/5 adresinden erişildi.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2010). Milli Eğitim Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Süreci (Üstün Yetenekli Bireylerin Eğitimi) İç Denetim Raporu, Web: http://icden.meb.gov.tr/digeryaziler/Bilim_Sanat_Merkezleri_Ic_Denetim_Ra.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Milli Eğitim İstatistikleri 2015-2016. Web: http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/30044345_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2015_2016.pdf adresinden erişildi.
  • Oktay, A. (2007). Yaşamın Sihirli Yılları: Okul Öncesi Dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
  • Ömeroğlu E. (2004). Okulöncesinde Üstün Çocuklar ve Eğitimi. İstanbul: Ankara Çocuk Vakfı Yayınları.
  • Özenç, M. ve Gül-Özenç, E. (2013). Türkiye’de Üstün Yetenekli Öğrencilerle İlgili Yapılan Lisansüstü Eğitim Tezlerinin Çok Boyutlu Olarak İncelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171(171), 13-28. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tsadergisi/article/view/5000146912/5000134073 adresinden erişildi.
  • Persson, R.S. (2009). Gifted Education in Europe. Barbara A. Kerr (Eds.). Encyclopedia of Giftedness, Creativity, and Talent (Volume One). CA: Sage Publications. Sak, U. (2010). Üstün Zekâlılar Özellikleri, Tanılanmaları, Eğitimleri. Ankara: Maya Akademi.
  • Şahin, E. (2005). Okulöncesi Eğitim Öğretmen Adayları ve Öğretmenleri İçin Uygulama Kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Silverman, L. K. (1992). How Parents Can Support Gifted Children. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED352776.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Şahin, E. (2005). Okulöncesi Eğitim Öğretmen Adayları ve Öğretmenleri İçin Uygulama Kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Şahin, F. (2013). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Özellikleri Konusunda Okul Öncesi Yardımcı Öğretmen Adaylara Verilen Eğitimin Etkisi. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi (UYAD), 1(3), 166-175. http://uyad.beun.edu.tr/index.php/JGER/article/view/20/20 adresinden erişildi.
  • Tezcan, F. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Erken Yaştaki Üstün Zekâlı Çocuklara ve Eğitimlerine Yönelik Algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Tuutle, F., Becker L. A. ve Souse, J.A., (1988). Characteristics and Identification of Gifted and Talented Students, National Education Association, 3rd. Ed., Washington D. C. : NEA Proffessional Library.
  • Yuvacı, Z. ve Dağlıoğlu, H. E. (2016). Okul Öncesi Dönem Üstün Yetenekli Çocukların Yaratıcılıklarını Desteklemede Öğretmene Düşen Görevler ve Etkinlik Örnekleri. International Journal of Early Childhood Special Education, 8(1). 39 – 61. DOI: 10.20489/intjecse.239575
Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Engin Yılmaz 0000-0001-8390-9452

Yayımlanma Tarihi 27 Şubat 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018Cilt: 3 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Yılmaz, E. (2018). Erken Çocukluk Döneminde Üstün Yetenekliler ile İlgili Türkiye’de Yapılan Çalışmaların İncelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 3(1), 1-16.